ନିଜ ବୁଦ୍ଧି, ଦକ୍ଷତାର ଶକ୍ତି ଦ୍ୱାରା ଭାରତୀୟ ଇତିହାସର ଗତି ବଦଳାଇ ଦେଇଥିଲେ । ଚାଣକ୍ୟ ଏକ ପୁସ୍ତକ ଲେଖିଲେ ଯାହା ‘ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି ଶାସ୍ତ୍ର’ ନାମରେ ନାମିତ । ଏହି ଶାସ୍ତ୍ର ବଞ୍ଚିବାକୁ ଠିକ୍ ମାର୍ଗ ଦର୍ଶନ କରାଇଥାଏ । ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ନୀତିବାଣୀ ଜୀବନକୁ ସଠିକ୍ ମାର୍ଗରେ ନେବାରେ ସାହାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ । ଚାଣକ୍ୟ ଏହି ନିତୀବାଣୀରେ ବହୁତ କିଛି ଲେଖିଥିଲେ ଯାହାର ଗଭୀରତାକୁ ବୁଝିପାରିଲେ ଏହା ଜୀବନରେ ଏକ ଅର୍ଥପୂର୍ଣ୍ଣ ମୋଡ ଦେଇଥାଏ ।
ଚାଣକ୍ୟ କହିଥିଲେ ଯେ, କେଉଁ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଆମେ ବିଶ୍ୱାସ କରିପାରିବା ନାହିଁ:
ଆପଣ ନିଶ୍ଚୟ ଅନେକ ଚାଣକ୍ୟ ହେଉଛନ୍ତି ଆମ ଦେଶର ଏକ ମହାନ ବିଦ୍ୱାନ । ସେ ଜଣେ ମହାନ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ ଥିଲେ ଯିଏକି ଲୋକଙ୍କୁ ଦେଖିଥିବେ ଯେଉଁମାନେ ସହଜରେ ଆପଣଙ୍କର ବନ୍ଧୁ ହୋଇଯାଇଥାନ୍ତି । ସେମାନେ ଆସି ଆପଣଙ୍କ ସହ ବସି ବିଭିନ୍ନ ବିଷୟରେ କଥାବାର୍ତ୍ତା କରନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଯେତେବେଳେ ତୁମେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କଥାବାର୍ତ୍ତା ବାଣ୍ଟିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କର ସେହି ବ୍ୟକ୍ତି ତୁମର କଥାକୁ ଯତ୍ନର ସହ ଶୁଣେ ନାହିଁ ତେବେ ତୁମେ ବୁଝିଯାଅ କି ଏହି ବ୍ୟକ୍ତି ନିଶ୍ଚିତ ଭାବେ ତୁମକୁ ପ୍ରତାରଣା କରିବ ।
ଏହିପରି ଲୋକଙ୍କୁ ବିଶ୍ୱାସ କରିବା ଠାରୁ ଦୂରେଇ ରହିବା ଉଚିତ୍ । ଯେଉଁମାନେ କି ନିଜ ସୁବିଧା ଏବଂ ଫାଇଦା ପାଇଁ ଆପଣଙ୍କ ସହ ବନ୍ଧୁତା କରନ୍ତି । ଏବଂ ଆପଣ ସେହି କଥା ହିଁ ଅନ୍ୟ ଜଣକୁ କୁହନ୍ତୁ ଯାହା ସମସ୍ତଙ୍କ ସହ ଅଂଶୀଦାର କରିପାରିବେ । ନିଜର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ କଥା କିମ୍ବା ନିଜର ଦୁର୍ବଳତା ବିଷୟରେ ଏଭଳି ଲୋକଙ୍କୁ କୁହନ୍ତୁ ନାହିଁ ।
ଏହିପରି ଲୋକଙ୍କ ସହିତ ଆପଣଙ୍କର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ କିମ୍ବା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଜିନିଷ ବାଣ୍ଟିବା ଠାରୁ ଦୂରେଇ ରୁହନ୍ତୁ । ଯଦି ତୁମେ ତୁମର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଜିନିଷକୁ ଏହିପରି ଲୋକମାନଙ୍କ ସହିତ ଅଂଶୀଦାର କର, ତେବେ ବୁଝିଯାଅ ଯେ ଏହି ଜିନିଷଗୁଡ଼ିକ ତୁମ ପାଇଁ ଆଉ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ହୋଇ ରହିବ ନାହିଁ ।ଏହିପରି ଲୋକମାନେ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଆପରଙ୍କ ବ୍ରକ୍ତିଗତ କଥା କହିଦେଇଥାନ୍ତି ।ଏହି ଲୋକମାନଙ୍କୁ ବିଶ୍ୱାସ କରିବା ପାଇଁ ତୁମେ ନିଜକୁ ବାରଣ କରିବା ଉଚିତ୍ । ଏବଂ ଏଭଳି ଲୋକଙ୍କ ଠାରୁ ସର୍ବଦା ଦୂରେଇ ରହିବା ଉଚିତ୍ ।
